Ίλιγγος

Από κλινικής άποψης, ο ίλιγγος ορίζεται ως το αίσθημα περιστροφής του περιβάλλοντος ή του ίδιου του ατόμου στο χώρο. Ο ασθενής με ίλιγγο έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται στη δίνη ενός κυκλώνα, ενώ συχνά εμφανίζεται έντονη ναυτία και αστάθεια στη βάδιση.

Ο ίλιγγος ως έννοια δε θα πρέπει να συγχέεται με το αίσθημα της ζάλης, το οποίο μπορεί να εμφανιστεί υπό τη μορφή λιποθυμικής τάσης, διαταραχής της όρασης, πτώσης της αρτηριακής πίεσης, κρίσεων πανικού ή ακόμα και απώλεια συνείδησης και προέρχεται συνήθως από καρδιολογικά αίτια.

Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχει ένα πολύπλοκο σύστημα ισορροπίας που περιλαμβάνει συγκεκριμένα όργανα στο εσωτερικό του αυτιού (λαβύρινθοι) αλλά και κέντρα ισορροπίας στον εγκέφαλο (παρεγκεφαλίδα, στέλεχος).

Ο ίλιγγος προέρχεται κατά μεγάλο ποσοστό από προσβολή του οργάνου ισορροπίας μέσα στο αυτί (λαβύρινθος) στα πλαίσια φλεγμονών ή αύξησης της πίεσης εντός αυτού. Σπανιότερα μπορεί να οφείλεται σε βλάβες του νευρικού συστήματος από εγκεφαλικά επεισόδια, όγκους ή ακόμη και σε ψυχογενή αίτια.

Η διάγνωση της αιτίας ενός ιλίγγου από έναν νευρολόγο ή ΩΡΛ είναι δυνατή στο 80% των περιπτώσεων μόνο με το απλό άκουσμα του ιστορικού των ενοχλημάτων και την καταγραφή των ευρημάτων της κλινικής εξέτασης. Σε περιπτώσεις με άτυπα ενοχλήματα είναι δυνατή η διεύρυνση του διαγνωστικού ελέγχου με διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας και εξέτασης του συστήματος ισορροπίας με ειδικά μηχανήματα (νυσταγμογραφία, προκλητά δυναμικά)

Η θεραπεία ενός ιλίγγου διακρίνεται στη συμπτωματική, με στόχο την ανακούφιση του ασθενούς από τα ενοχλήματα του και την αιτιολογική, με σκοπό την εξάλειψη της αιτίας αυτών. Η συμπτωματική θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση φαρμάκων (κορτιζόνη, αντιβίωση, αντιεμετικά) και την εκμάθηση ασκήσεων αντιρρόπησης των ενοχλημάτων από το νευρικό σύστημα. Η αιτιολογική θεραπεία μπορεί να αφορά τη διενέργεια χειρουργείου σε περίπτωση χωροκατακτητικών εξεργασιών.

Οι ασθενείς με γνωστό ίλιγγο θα πρέπει να αποφεύγουν το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ, την υπέρμετρη σωματική κούραση, τις απότομες κινήσεις της κεφαλής ή την απότομη έγερση από την καθιστή θέση, τα ασανσέρ με μεγάλη επιτάχυνση και την κατάδυση κάτω από το νερό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα παραπάνω προληπτικά μέτρα στοχεύουν στην μείωση της συχνότητας εμφάνισης του ιλίγγου αλλά και της έντασης αυτού.

Η θεραπεία αντιρρόπησης είναι ένα πρόγραμμα ασκήσεων που εφαρμόζεται σε διάφορες καλοήθεις παθήσεις του αυτιού και το οποίο έχει σχεδιαστεί για να επιφέρει αντιστάθμισμα των ενοχλημάτων μέσω “εκπαίδευσης” του νευρικού συστήματος. Η εφαρμογή τους πρέπει να γίνεται τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα, με συνολική διάρκεια 5 λεπτών. Οι ασκήσεις αυτές θα πρέπει να εκτελούνται κατά στάδια (1ο ή 2ο ή 3ο ή 4ο), ανάλογα με τη φάση  ανάρρωσης από τα ενοχλήματα.

1ο στάδιο (έντονα ενοχλήματα – αναγκαιότητα κατάκλισης)

– Κινήστε τα μάτια σας ξαπλωμένοι στην αρχή αργά και εν συνεχεία γρήγορα α) Προς τα επάνω και μετά προς τα κάτω,
β) Από τη δεξιά πλευρά προς την αριστερή και αντίθετα, γ) Προσηλώστε το βλέμμα στο δάκτυλο σας από το 1 μέτρο και πλησιάστε το αργά στη μύτη σας.

– Εν συνεχεία κινήστε το κεφάλι σας στην αρχή αργά και εν συνεχεία γρήγορα με α) Κάμψη προς τα εμπρός και μετά έκταση προς τα πίσω,
β) Στροφή από τη δεξιά πλευρά προς την αριστερή και αντίστροφα

2ο στάδιο (μέτρια ενοχλήματα – δυνατότητα καθίσματος στο κρεβάτι)

– Eπαναλάβετε καθισμένος/η τις ασκήσεις που κάνατε στο 1ο στάδιο

– Σκύψτε το άνω μέρος του κορμού σας προς τα εμπρός ώστε να ακουμπήσετε με τα χέρια τα δάκτυλα των ποδιών σας και εν συνεχεία επιστρέψτε αργά στην όρθια θέση.

3ο στάδιο (ήπια ενοχλήματα – δυνατότητα βάδισης)

• Επαναλάβετε όρθιος/α τις ασκήσεις που κάνατε στο 1ο στάδιο.
• Εκτελέστε αργές περιστροφικές κινήσεις όλου του κορμού,
• Ξαπλώστε και σηκωθείτε με ανοικτά και μετά με κλειστά μάτια
• Ρίξτε μια μπάλα από το ένα χέρι στο άλλο έχοντας τα χέρια στο ύψος των ματιών και παρακολουθήστε την με τα μάτια.

4ο στάδιο (εξάλειψη των ενοχλημάτων – πλήρης λειτουργικότητα στην καθημερινότητα)

• Βαδίστε κατά μήκος του δωματίου αρχικά με ανοικτά και μετά με κλειστά τα μάτια.
• Ανεβείτε και κατεβείτε με αργό ρυθμό μερικά σκαλοπάτια
• Γυρίστε αργά γύρω από ένα άτομο ανταλλάσσοντας μια μπάλα.