Ημικρανία

Εισαγωγή

Η ημικρανία αποτελεί την πιο κοινή νευρολογική πάθηση, μιας και εμφανίζεται συχνότερα από το άσθμα, το διαβήτη και την επιληψία μαζί. Παγκοσμίως πάνω από το 15% των ανθρώπων πάσχουν από ημικρανίες, ενώ στην Ελλάδα περίπου 2 εκατομμύρια συμπολίτες μας ταλαιπωρούνται από τη συγκεκριμένη νόσο.

Ιστορικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η πρώτη περιγραφή της νόσου έγινε το 1200 π.Χ. σε αιγυπτιακό πάπυρο, ενώ ο Ιπποκράτης το 400 π.Χ. περιέγραψε λεπτομερώς τη σημειολογία της, που περιλάμβανε τις διαταραχές της όρασης και την ανακούφιση που προκύπτει ύστερα από εμετό.

Σύμφωνα με επιδημιολογικές έρευνες, δυστυχώς μόνο το 40% των ανθρώπων με ημικρανία έχουν διαγνωστεί σωστά, το 70% δε λαμβάνει την κατάλληλη θεραπεία, ενώ το 50% αυτών δεν επισκέφθηκαν, παρά τα ενοχλήματα τους, ποτέ τον ιατρό τους.

Είναι όλοι οι πονοκέφαλοι ημικρανία;

H πλειοψηφία των ανθρώπων πιστεύει ότι η ημικρανία και ο πονοκέφαλος αποτελούν ταυτόσημες έννοιες, αλλά και νοσολογικές οντότητες. Ο πονοκέφαλος αποτελεί ένα σύμπτωμα το οποίο μπορεί να έχει πολλές αιτίες, μία από τις οποίες μπορεί να είναι και η ημικρανία.

Η διαφορική διάγνωση της ημικρανίας από τους άλλους πονοκεφάλους έχει τεράστια σημασία τόσο για τον ίδιο το πάσχοντα, όσο και για το θεράποντα νευρολόγο του. Από την οπτική γωνιά του πάσχοντος, δε χρειάζεται επί τυπικών ενοχλημάτων να υποβληθεί σε ιδιαίτερες εξετάσεις, αλλά και από την οπτική γωνιά του θεράποντος ιατρού γίνεται δυνατή η χρήση εξειδικευμένων φαρμάκων που δίνουν λύση στο πρόβλημα

Ποια τα συμπτώματα μίας ημικρανίας ;

Η κοινή ημικρανία (85% των περιπτώσεων) δεν εμφανίζει συνοδά νευρολογικά συμπτώματα (χωρίς αύρα). Τα συχνότερα ενοχλήματα περιλαμβάνουν έντονους, επαναλαμβανόμενους πονοκεφάλους, οι οποίοι εμφανίζονται συνήθως στην μια πλευρά της κεφαλής (μπορεί όμως να αλλάξουν πλευρά κατά τη διάρκεια της κρίσης) και εξαπλώνονται σταδιακά σε ολόκληρο το κεφάλι. Ο οξύς πόνος συνοδεύεται συνήθως από ναυτία, εμετό, υπερευαισθησία στο φως και στους θορύβους, έτσι ώστε ο πάσχων συνήθως μένει ξαπλωμένος σε σκοτεινό δωμάτιο μέχρι να εξαφανιστούν τα συμπτώματα.

Σπανιότερα (15% των περιπτώσεων) η ημικρανία συνοδεύεται από νευρολογικά συμπτώματα υπό τη μορφή αύρας. Η αρχική φάση της κρίσης χαρακτηρίζεται από ένα φάσμα ενοχλημάτων όπως διαταραχές όρασης ή ομιλίας ή μουδιάσματα/αδυναμία ενός άκρου, τα οποία διαρκούν περίπου 30-60 λεπτά και εν συνεχεία ακολουθεί η έναρξη του πονοκεφάλου με όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά.

Εμφανίζονται οι ημικρανίες εξίσου συχνά στα δύο φύλα ;

Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες η ημικρανία εμφανίζεται τρεις φορές συχνότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Στην ηλικιακή ομάδα των 20-45 ετών, η νοσολογική αυτή οντότητα είναι συχνότερη, καθώς περίπου το 20% των γυναικών ταλαιπωρείται από ημικρανικά ενοχλήματα. Συνήθως οι ημικρανικές κρίσεις εμφανίζονται κατά τις ημέρες της εμμήνου ρύσεως (περιόδου) ή της ωορρηξίας και συσχετίζονται με ορμονικούς παράγοντες. Συσχέτιση των κρίσεων με τη ληψη αντισυλληπτικών χαπιών δεν έχει διαπιστωθεί βιβλιογραφικά.

Είναι η ημικρανία κληρονομική ;

Με βάση τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, η ημικρανία εμφανίζεται σε γενετικώς προδιαθετημένα άτομα, στα οποία υπό την επίδραση των κατάλληλων περιβαλλοντικών παραγόντων εκδηλώνεται η νόσος. Γι’ αυτό και κατά τη λήψη του ιστορικού του ασθενούς συχνά διαπιστώνεται ότι ο ένας ή και οι δύο γονείς του πάσχουν από την ίδια νόσο.

Έχω κρίση ημικρανίας, τι να κάνω ;

H αντιμετώπιση μίας ημικρανικής κρίσης περιλαμβάνει τη λήψη κοινών παυσίπονων φαρμάκων (π.χ. depon, panadol, ασπιρίνη, ponstan) ενώ συχνά κατόπιν συμβουλής νευρολόγου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και φαρμακευτικές ουσίες κατά την έναρξη του πονοκεφάλου που διακόπτουν την εξέλιξη του (τριπτάνες). Στόχος αυτών των φαρμάκων είναι η πλήρης ύφεση του πόνου μέσα σε 2 ώρες από την έναρξη του.

Από την άλλη πλευρά η χορήγηση προφυλακτικής θεραπείας στοχεύει στη μείωση της συχνότητας των ημικρανικών κρίσεων (περί το 50%), της έντασης και της διάρκειας τους. Η θεραπεία αυτή συνιστάται σε ασθενείς με συχνές και έντονες κρίσεις (συνήθως > 4/μήνα) που περιορίζουν την ποιότητα ζωής. Με την κατάλληλη επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής μπορούν οι ημικρανικοί ασθενείς στη σημερινή εποχή να επιτύχουν σημαντική βελτίωση των κρίσεων τους, με εντυπωσιακό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής.