O ρόλος της κρυσταλλικής κορτιζόνης στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας

Ο νωτιαίος μυελός αποτελεί ένα από τα συχνότερα σημεία εντόπισης των απομυελινωτικών βλαβών σε αυτοάνοσα νοσημάτα του νευρικού συστήματος, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, η οπτική νευρομυελίτιδα (νόσος του Devic) και η νευροσαρκοείδωση.

Τα συχνότερα συμπτώματα προσβολής του νωτιαίου μυελού αποτελούν η παράλυση ή/και το μούδιασμα ενός ή περισσοτέρων άκρων, η αύξηση του μυϊκού τόνου (σπαστικότητα), η διαταραχή της αρμονίας της κίνησης ή της ισορροπίας (αισθητική αταξία), ενώ συχνές είναι και οι κυστικές διαταραχές (ακράτεια, επιτακτική ούρηση, καθυστέρηση της ούρησης, υπόλειμμα ούρων).

Τι είναι η κρυσταλλική κορτιζόνη;

Η κρυσταλλική κορτιζόνη αποτελεί μία ειδικής μορφής κορτιζόνη, παρασκευασμένη για εγχύσεις στις αρθρώσεις ή στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Η εν λόγω κορτιζόνη εμφανίζει την ικανότητα να διαλύεται αργά στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, σε μία χρονική περίοδο 4-6 εβδομάδων, προσφέροντας στον ασθενή βελτίωση των συμπτωμάτων του για αρκετό χρονικό διάστημα.

Πότε χρησιμοποιείται θεραπευτικά η έγχυση της κρυσταλλικής κορτιζόνης;

Η έγχυση της κρυσταλλικής κορτιζόνης στο μυελικό σωλήνα μέσω οσφυονωτιαίας παρακέντησης (intrathecal application) είναι μία μέθοδος που χρησιμοποιείται σε ασθενείς που εμφανίζουν απομυελινωτικές βλάβες του νωτιαίου μυελού στα πλαίσια αυτοάνοσων νοσημάτων του νευρικού συστήματος, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, η οπτική νευρομυελίτιδα (νόσος του Devic) και η νευροσαρκοείδωση. Μέσω της έγχυσης αυτής επιτυγχάνεται η βελτίωση της σπαστικότητας, των αισθητικών συμπτωμάτων, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις της κυστικής λειτουργίας. Η εν λόγω θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ενδεδειγμένες περιπτώσεις και για την αντιμετώπιση μίας οξείας υποτροπής που οφείλεται σε νέα απομυελινωτική βλάβη του νωτιαίου μυελού.

Σε μελέτες ασθενών με ΣΚΠ ύστερα από επανειλημμένες θεραπείες, διαπιστώθηκε βελτίωση τόσο της σπαστικότητας όσο και του βαθμού αναπηρίας στην κλίμακα EDSS.

Ποια τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής έναντι της ενδοφλέβιας θεραπείας με κορτιζόνη;

Με την απευθείας έγχυση του φαρμάκου μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα επιτυγχάνονται σημαντικά υψηλότερες συγκεντρώσεις της κορτιζόνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό σε σχέση με την ενδοφλέβια χορήγηση της. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις του φαρμάκου στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό εξασφαλίζουν το μέγιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα στις απομυελινωτικές βλάβες του νωτιαίου μευλού. Η κρυσταλλική μορφή της κορτιζόνης εξασφαλίζει τη βραδεία διάλυση της στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό παρατείνοντας τη φαρμακευτική της δράση κατά 6-12 εβδομάδες.

Παράλληλα μειώνονται αισθητά οι γνωστές συστηματικές παρενέργειες της κορτιζόνης όπως τα γαστρικά ενοχλήματα, η μεταλλική γεύση, η οστεοπόρωση και ο κίνδυνος φλεβοθρόμβωσης ή άσηπτης νέκρωσης της κεφαλής του μηραίου οστού.

Πως γίνεται η έγχυση της κρυσταλλικής κορτιζόνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό;

Η έγχυση της κρυσταλλικής κορτιζόνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό γίνεται μέσω οσφυονωτιαίας παρακέντησης στο κατώτερο μέρος της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (Εικόνα). Η διαδικασία αυτή δε διαφέρει σε τίποτα από τη γνωστή σε όλους διαγνωστική οσφυονωτιαία παρακέντηση. Για τη πραγματοποίηση της απαιτείται νοσηλεία στην κλινική μίας νυκτός. Η θεραπεία αυτή επαναλαμβάνεται αναλόγα με την κλινική βελτίωση του ασθενούς κάθε 8-12 εβδομάδες.

Ποιες οι παρενέργειες της εν λόγω θεραπείας;

Οι παρενέργειες της έγχυσης κρυσταλλικής κορτιζόνης είναι ακριβώς οι ίδιες με αυτές μίας διαγνωστικής οσφυονωτιαίας παρακέντησης. Ανάμεσα σε αυτές συχνότερες είναι ο πονοκέφαλος, ο τοπικός ερεθισμός του δέρματος στο σημείο εισόδου της βελόνας, ενώ σε περιπτώσεις που δεν έχουν τηρηθεί οι αυστηροί κανόνες αντισηψίας μπορεί να προκληθεί λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Που πραγματοποιείται αυτή η θεραπεία;

Η έγχυση κρυσταλλικής κορτιζόνης στο μυελικό σωλήνα μέσω οσφυονωτιαίας παρακέντησης είναι μία μέθοδος που πρωτοξεκίνησε από τη Γερμανία και χρησιμοποιείται τα τελευταία 20 χρόνια σε σύγχρονα κέντρα αντιμετώπισης των απομυελινωτικών νοσημάτων της Ευρώπης. Στην Ελλάδα η εν λόγω θεραπεία προσφέρεται για πρώτη φορά από το “Ιατρείο Σκλήρυνσης κατά Πλάκας και νευροανοσολογικών νοσημάτων” της Κλινικής του “Αγίου Λουκά” στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης.